Nghệ sĩ Nhân dân đặc biệt nhất Việt Nam: Nhận danh hiệu năm 26 tuổi, không hề có giải thưởng trong nước

Đặng Thái Sơn nhận danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân ngay từ đợt trao tặng đầu tiên

Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) là danh hiệu cao nhất mà Nhà nước ta trao tặng cho các nghệ sĩ có nhiều cống hiến trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Danh hiệu này được công bố lần đầu vào năm 1984, cho đến nay đã diễn ra 9 đợt trao tặng (1984, 1988, 1993, 1997, 2001, 2007, 2011, 2015 và 2019). Sắp tới, đợt trao tặng thứ 10 sẽ diễn ra, với sự góp mặt của hàng loạt nghệ sĩ tên tuổi.

Ngoài các yếu tố về cống hiến, giải thưởng, thông thường thời gian cần thiết để xét tặng với Nghệ sĩ Nhân dân là 20 năm (riêng với diễn viên xiếc, múa là 15 năm), đa phần những nghệ sĩ được trao tặng thuộc các cơ quan do Nhà nước quản lý. Cũng bởi vậy, nghệ sĩ dương cầm Đặng Thái Sơn là trường hợp hi hữu và cũng là duy nhất từ trước tới nay nhận danh hiệu này khi mới chỉ vừa tròn 26 tuổi, lại không hề nhận giải thưởng hay công tác ở một đơn vị nào trong nước.

Đặng Thái Sơn sinh năm 1958 tại Hà Nội. Ông sinh ra trong gia đình có truyền thống nghệ thuật, cha là nhà thơ, nhạc sĩ Đặng Đình Hưng, mẹ là nghệ sĩ piano Thái Thị Liên.

Năm 4 tuổi, ông đã bắt đầu học piano từ người mẹ, sau đó theo học tại Nhạc viện Hà Nội. Năm 1976, Đặng Thái Sơn được nhận vào học tại Nhạc viện Quốc gia Tchaikovsky (Nga), dưới sự hướng dẫn của Vladimir Natanson và Dmitry Alexandrovitch Bashkirov.

NSND Đặng Thái Sơn tại cuộc thi piano quốc tế Frédéric Chopin lần thứ X (năm 1980). (Clip: mainlymuzik)

Nghệ sĩ Đặng Thái Sơn được khán giả thế giới biết tới sau khi trở thành đại diện của trường này tham gia cuộc thi piano quốc tế Frédéric Chopin lần thứ X (năm 1980) ở Warszawa (Ba Lan) và giành giải Nhất. Lúc này, ông vừa tròn 22 tuổi và là nghệ sĩ châu Á đầu tiên nhận giải thưởng này.

Sau khi đoạt giải Chopin, ông trình diễn hầu như ở tất cả các phòng hòa nhạc nổi tiếng tại New York, Boston, Luân Đôn, Paris, Munchen, Amsterdam, Sydney, Tokyo… và thu âm với hàng loạt các hãng thu nhạc nổi tiếng thế giới. Sau khi tốt nghiệp Nhạc viện Quốc gia Tchaikovsky, ông nhận lời mời sang giảng dạy tại Nhạc viện Kunitachi, Tokyo, Nhật Bản.

Năm 1984, nghệ sĩ dương cầm Đặng Thái Sơn là một trong những nghệ sĩ đầu tiên được trao tặng danh hiệu NSND. Không chỉ được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu NSND, sau đó ông còn được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất, được Bộ Văn hóa Ba Lan tặng HCV Công huân về văn hóa năm 2018.

Hiện tại, NSND Đặng Thái Sơn định cư tại Canada và dạy ở Đại học Montreal. Ông là giám khảo của nhiều cuộc thi âm nhạc uy tín trong và ngoài nước. Nghệ sĩ cũng thường xuyên trở về Việt Nam để biểu diễn cũng như hỗ trợ, phát triển các tài năng âm nhạc trong nước.