Bây giờ không biết sao, chứ thời con người còn chịu khổ quen, ngủ trên nền nhà anh, chỉ cần thêm một cái quạt nan là đủ; không cần máy điều hòa, cũng chả cần quạt điện…
Ngoài cái mát rượi, cơm rau muống luộc của nhà anh cũng rất nên nhớ. Nó xanh mơn mởn, mềm mà giòn; nước rau muống luộc không giống canh, không phải nước giải khát mà uống sau khi ăn người cứ nhẹ nhõm thanh khiết như tiên. Thời trước, dân Phù Sa cho ngọn rau muống mọc chui qua vỏ ốc, thân rau phình to như ruột ốc trắng ngần, ăn ngọt khác thường. Để đảm bảo cho rau tươi lâu, người ta đào cả nền đất mỏng, đặt trên những cái giành sặt chở vào tận kinh đô Huế tiến vua.
Tôi yêu phù sa từ đấy, thường học hỏi các kỹ sư thổ nhưỡng và học được nhiều điều. Cho đến khi tin chắc rằng, nếu vẽ một bản đồ các cây trồng nổi tiếng ta sẽ buộc phải vẽ các dòng sông đi qua các địa danh ấy. Như vùng chè Tân Cương phải có dòng sông Công, nghe đâu nó đã quẫy mình nắn dòng chính sang bên kia dành đất cho cây chè. Vùng bưởi Chí Đám đi ngay cạnh sông Đáy. Nhãn Hưng Yên mọc trên đáy sông Hồng xưa. Vải thiều nức tiếng Thanh Hà mọc trên đất phù sa do sông Thái Bình và sông Văn Úc vun bồi. Lúa tám thơm Hải Hậu được phù sa sông Ninh Cơ nuôi dưỡng mà thơm lâu dẻo bền.
* * *
Vì sao đất phù sa khiến hoa màu sống tốt, hương vị đậm đà đặc biệt?
Tra Google, chúng ta có ngay thành phần của nó. Các nhà khoa học từng nuôi hy vọng bổ sung dưỡng chất, vi lượng qua phân hóa học. Nhưng đó lại là quy đình đi ngược lại cách mà đất phù sa hình thành, nó vốn là đất mùn tạo bởi thảm thực vật, xác động vật hoai mục từ các triền rừng núi cao bị mưa xói rửa trôi, đó là phù sa. Lũ đưa phù sa về hạ lưu các sông, vừa đi vừa lắng; phần nhẹ hơn thì về xuôi mà làm nên bờ xôi ruộng mật là mênh mông châu thổ. Thành phần cơ giới của đất do đó mà từ nhẹ đến trung bình, mịn nhưng tơi xốp, vừa dễ thấm nước lại vừa không bị rửa trôi cả bề mặt lẫn bề sâu. Dễ thấm nước thì dưỡng chất pha trong nước ngấm sâu xuống đất, bao gồm cả đạm (N) trong những cơn mưa; không bị rửa trôi thì đất màu mỡ lâu bền. Đất màu mỡ lâu bền thì cây phát triển liên tục, như con cái nhà đủ ăn thì sức khỏe tốt, tránh được còi xương suy dinh dưỡng và những bệnh cảm mạo vặt; thời gian tích tụ dưỡng chất chuyển hóa thành hàm lượng sinh tố đều thì thân cây to, tươi tốt cho hạt mẩy vị thơm ngon, quả mập mạp ngọt ngào.
Speak Your Mind