Mỗi lúc đến một vùng đất mới sinh sống, mỗi lần chuyển nhà mới, hoặc mỗi lần “rũ áo phong sương trên quán trọ” ở vùng xa xôi nào đó (có thể tít bên kia bán cầu)… – tôi – hay bạn hẳn đều tự hỏi: Đã bao nhiêu người đã sinh sống rồi chia tay cái chỗ mình đang gắn bó lúc này đây?
Các cụ dạy: “Đất trăm người ở, ruộng trăm người cày”, có thể nơi bạn ở vốn là một nghĩa địa hoặc là cù lao ở giữa một con sông nước xiết, hoặc là cả hai “bãi bể nương dâu” ấy trong các giai đoạn khác nhau của nghìn năm, nhiều vạn đến cả triệu năm lịch sử…
Khi ông thành hoàng đi theo “dòng trôi” của đất bồi lở
Dòng sông Hồng đỏng đảnh bồi lở, đến mức: các ngôi đình làng cứ mang tên trùng nhau ở hai tỉnh, dọc hai bờ con sông lớn nhất châu thổ Bắc Bộ. Là bởi vì sông chảy từ vùng Vân Nam của Trung Quốc, kéo đến cửa Ba Lạt ở Thái Bình đã có chiều dài 1.100km, trong đó hơn 500km uốn khúc trên đất Việt Nam. Sông Cái đến quê tôi sau khi thôn tính cả sông Đà vào bụng nước của mình ở ngã ba trên phía Trung Hà rồi.
Ngoạm ít năm thôi, sông ăn hết làng mạc bên hữu ngạn, dân mất đất cày cấy, mất nhà cửa đình chùa. Họ kêu than, vua xưa bảo: đất của các ngươi, trước ở bên này, giờ ụp xuống sông, thì kiểu gì nó cũng quẩn sang bên kia để bồi lắng. Chứ nó chạy đi đâu được. Sang đó mà lập ấp, dựng một toà đình mới, ta có sắc phong ngay.
Speak Your Mind